Zarządzanie – niezależnie od branży – to nie tylko planowanie i organizowanie pracy, lecz także codzienne rozwiązywanie problemów. Czasem są to proste sprawy, które wymagają jedynie kilku przemyślanych decyzji. Niekiedy jednak mogą przypominać legendarny węzeł gordyjski – skomplikowane, wielowymiarowe wyzwanie, którego nie da się rozwiązać przy użyciu tradycyjnych metod. Jak postępować w takiej sytuacji?
Czym właściwie jest węzeł gordyjski w zarządzaniu?
Pojęcie „węzła gordyjskiego” wywodzi się z mitologii greckiej. Był to bardzo mocno związany węzeł, a osoba, która go rozwiąże, miała zostać władcą całej Azji. Według mitologii udaną próbę podjął jedynie Aleksander Wielki – choć początkowo próbował zrobić to w tradycyjny sposób, było to nieskuteczne, a ostatecznie rozwiązał węzeł, rozcinając go mieczem. Dziś „rozcięcie węzła” oznacza zatem często nieszablonowe podejście, gotowość do podjęcia ryzyka i przełamanie utartych schematów.
W języku potocznym „węzeł gordyjski” oznacza bardzo trudny problem, którego nie da się rozwiązać konwencjonalnymi metodami. W zarządzaniu może to być np. konflikt interesów między działami w firmie, kryzys w zespole, poważny błąd strategiczny firmy, utrata kluczowego klienta czy też impas decyzyjny, w którym każda opcja niesie ryzyko. Cechą wspólną każdej z tych sytuacji jest wysoka złożoność i brak oczywistego rozwiązania – towarzyszy temu także zwiększone napięcie emocjonalne, które jeszcze bardziej komplikuje sprawę.
Tradycyjne zarządzanie nie zawsze wystarcza
Kiedy organizacja mierzy się z klasycznymi wyzwaniami, zazwyczaj wystarczają sprawdzone modele, oparte na analizie sytuacji i zbieraniu informacji na jej temat. W sytuacji przypominającej węzeł gordyjski takie narzędzia okazują się jednak niewystarczające. Wynika to z faktu, że problem nie leży wtedy w braku danych czy zasobów – największe znaczenie mają tutaj paraliż decyzyjny, konflikt priorytetów i niepewność. Z tego względu potrzebne są kompetencje takie jak przywództwo, odwaga i zdolność do myślenia strategicznego.
Kiedy należy „przeciąć” węzeł?
Nie każdy węzeł warto „rozplątywać”. Czasem warto postąpić podobnie jak w mitologii, czyli całkowicie go przeciąć – podjąć radykalną decyzję i zacząć od nowa. Przykładem może być zbudowanie nowej struktury organizacyjnej, by zakończyć mediację między skłóconymi działami, czy też wprowadzenie nowego produktu zamiast łatania istniejącej oferty. Kolejny przykład to przejście na inny model biznesowy zamiast trzymania się starego, nawet jeśli wiąże się to z tymczasowym chaosem.
Podjęcie odpowiedniej decyzji może być jednak bardzo trudne w tego typu sytuacjach. Kluczowa jest umiejętność oceny, kiedy warto kontynuować „rozplątywanie”, a kiedy lepszą opcją będą zdecydowane, konkretne działania.
Sposoby radzenia sobie z trudnymi sytuacjami w zarządzaniu
Choć każda sytuacja wymaga indywidualnego podejścia, istnieje kilka uniwersalnych metod, które pomagają uporać się z najtrudniejszymi problemami w organizacji. Jednym z nich jest zrobienie kroku wstecz, by uzyskać perspektywy. W obliczu skomplikowanego problemu naturalną reakcją jest działanie „na gorąco” – może to być jednak błąd, a czasem lepiej zatrzymać się i spojrzeć na sytuację z dystansu. Takie podejście daje możliwość zrozumienia istoty i źródła problemu, co z kolei prowadzi do łatwiejszego rozwiązania.
Należy też pamiętać, że w sytuacjach kryzysowych często działamy pod wpływem emocji, co sprawia, że subiektywne odczucia mogą wpływać na ocenę rzeczywistości. Również tutaj dobrym pomysłem jest przeanalizowanie sytuacji na chłodno. Często jest to możliwe dopiero przy pomocy osoby z zewnątrz – np. mentora, konsultanta czy członka rady nadzorczej.
Oprócz tego warto rozważyć tzw. myślenie lateralne, czyli szukanie rozwiązań poza oczywistymi ramami. Czasem natomiast dobrą opcją będzie szukanie tzw. quick wins – małych zwycięstw, które poprawią morale i rozładują napięcie, dzięki czemu główny problem będzie prostszy do rozwiązania. W tego typu sytuacjach ważne jest też odpowiednie zaangażowanie zespołu we właściwym momencie, by móc liczyć na przydatne pomysły, rozwiązania i nowe perspektywy.
Jak rozwiązywać skomplikowane problemy? Kompetencje lidera XXI wieku
Nie ulega wątpliwości, że w zarządzaniu mogą pojawić się różne skomplikowane sytuacje, które wymagają bardzo ostrożnego, a zarazem odważnego podejścia do szukania rozwiązań. Dlatego istotne stają się kompetencje liderskie. Nowoczesny lider jest nie tylko specjalistą od procesów, ale przede wszystkim od podejmowania decyzji i zarządzania niepewnością. Potrzebna jest nie tylko wiedza merytoryczna, lecz także odporność psychiczna, umiejętność strategicznego myślenia i zdolności komunikacyjne.
To właśnie te cechy są naciskiem nowoczesnego podejścia do nauki na kierunkach zarządzania. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą WSB-NLU, by dowiedzieć się więcej na temat zarządzania we współczesnym biznesie. Oferujemy liczne kursy standardowe i podyplomowe, które łączą teorię z praktyką, prowadzone przez specjalistów z realnym doświadczeniem w różnych branżach.
