Adwokatura to szlachetny zawód, który wymaga ogromnego zaangażowania, wiedzy i umiejętności. Jeśli pragniesz wkroczyć na ścieżkę prawniczą i zdobyć uprawnienia adwokackie, musisz przejść kilka kluczowych kroków. Przewodnik ten podpowie Ci, jak zostać adwokatem krok po kroku.
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie studia trzeba skończyć, żeby zostać adwokatem?
- Czy łatwo zostać adwokatem?
- Czy można zostać adwokatem bez studiów?
- Jak wygląda egzamin na adwokata?
- Ile lat aby zostać adwokatem?
Na czym polega zawód adwokata?
Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności
na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.
Pomoc prawna świadczona jest osobom fizycznym, podmiotom gospodarczym oraz jednostkom organizacyjnym.
Przez jednostkę organizacyjną rozumie się organ państwowy lub samorządowy, osobę prawną, organizację społeczną lub polityczną oraz inny podmiot nieposiadający osobowości prawnej.
Kto może zostać adwokatem?
Podstawowym fundamentem każdej kariery prawniczej jest zdobycie wykształcenia prawnego. Program studiów prawniczych dostarczy niezbędnej wiedzy i zrozumienia dziedzin prawa, a także rozbudzi Twoje umiejętności analityczne i argumentacyjne.
Ponadto studia rozwiną zdolności komunikacyjne i umiejętność pracy w zespole. Zdolność jasnego wyrażania się zarówno w piśmie, jak i w mowie jest kluczowa w pracy adwokata, który nie tylko broni argumentów przed sądem, ale także negocjuje umowy i doradza klientom.
Predyspozycje i cechy dobrego adwokata
Adwokatura to zawód, który wymaga nie tylko solidnej wiedzy prawniczej, ale także szeregu innych umiejętności i cech charakteru. Dobry adwokat to osoba z głęboką wiedzą prawniczą oraz profesjonalista o wysokim poziomie empatii, umiejętnościach komunikacyjnych i determinacji.
Cechami dobrego adwokata są również determinacja i wytrwałość – niezbędne w dążeniu do osiągnięcia celów klienta. Niezależnie od przeciwności i trudności adwokat nie może się poddać i zawsze szuka sposobów na osiągnięcie sukcesu.
Ważna jest także empatia i umiejętność słuchania. Te cechy pozwalają lepiej zrozumieć sytuację klienta i dostosować działania do jego potrzeb. Bycie otwartym, cierpliwym i obojętnym na los drugiego człowieka są niezwykle ważne w relacji adwokat–klient.
Do osiągnięcia sukcesu jako adwokat niezbędne są też silne umiejętności komunikacyjne. Adwokaci muszą jasno i precyzyjnie przedstawiać swoje argumenty oraz skutecznie komunikować się zarówno z klientami, jak i z innymi prawnikami, sędziami czy uczestnikami postępowania.
Jak zostać adwokatem?
Droga do zostania adwokatem jest pełna determinacji i poświęceń. Na drodze pojawi się wiele trudności i wyzwań, którym należy podołać, aby spełnić swoje zawodowe marzenie.
Pierwszym krokiem jest oczywiście zdobycie solidnego wykształcenia prawniczego. Po ukończeniu studiów prawniczych będziesz musiał zdać egzamin adwokacki. Obejmuje on zarówno część teoretyczną, jak i część praktyczną, w czasie której zostaniesz oceniony pod kątem umiejętności rozwiązywania prawnych problemów. Przygotowanie do egzaminu adwokackiego wymaga systematycznego studiowania i nauki.
Do uzyskania uprawnień adwokata w Polsce niezbędne jest odbycie aplikacji adwokackiej. Aby rozpocząć aplikację należy złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin wstępny, który organizowany jest raz w roku.
Zawód adwokata to ciągłe uczenie się i rozwijanie umiejętności. Po uzyskaniu licencji adwokackiej powinieneś kontynuować rozwój zawodowy poprzez uczestnictwo w szkoleniach, kursach doskonalących czy seminariach.
Studia prawnicze / Studia Adwokata
Pierwszym krokiem do wykonywania zawodu adwokata jest zdobycie wykształcenia prawniczego. Podczas studiów nabędziesz solidną wiedzę prawniczą, ucząc się różnych dziedzin prawa, procedur prawnych i zagadnień teoretycznych.
Program studiów prawniczych składa się z przedmiotów obejmujących zagadnienia z zakresu prawa cywilnego, karnego, administracyjnego oraz innych dziedzin prawa. Studia prawnicze są skomplikowane i wymagające, ale jednocześnie stanowią kluczowy element w zdobywaniu niezbędnej wiedzy i umiejętności do wykonywania tego zawodu.
Egzamin aplikancki
Egzamin wstępny na aplikację adwokacką polega na sprawdzeniu wiedzy kandydata na aplikanta adwokackiego z zakresu: materialnego i procesowego prawa karnego, materialnego i procesowego prawa wykroczeń, prawa karnego skarbowego, materialnego i procesowego prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, prawa gospodarczego, spółek prawa handlowego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, materialnego i procesowego prawa administracyjnego, postępowania sądowoadministracyjnego, prawa Unii Europejskiej, prawa konstytucyjnego oraz prawa o ustroju sądów i prokuratur, samorządu adwokackiego, radcowskiego i innych organów ochrony prawnej działających w Rzeczypospolitej Polskiej.
Egzamin wstępny ma formę testową – 150 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa oraz z karty odpowiedzi.
Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź, którą zaznacza na karcie odpowiedzi stanowiącej integralną część testu. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt.
Pozytywny wynik z egzaminu wstępnego otrzymuje kandydat, który uzyskał z testu co najmniej 100 punktów. W 2023 r. egzamin wstępny na aplikację adwokacką odbędzie się w dniu 30 września 2023 r. (sobota). Aplikant adwokacki musi:
1) być nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem dawać rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata,
2) korzystać w pełni z praw publicznych oraz posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,
3) ukończyć wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskać tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej.
Aplikacja
Aplikant adwokacki odbywa aplikację adwokacką pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez dziekana okręgowej rady adwokackiej. Zadaniem
patrona jest przygotowanie aplikanta adwokackiego do wykonywania zawodu adwokata w rozumieniu niniejszej ustawy. Patron może zatrudniać aplikanta na podstawie stosunku pracy.
Pracownikowi wpisanemu na listę aplikantów adwokackich, który uzyskał zgodę pracodawcy na odbywanie aplikacji adwokackiej, przysługuje zwolnienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Aplikacja adwokacka jest odpłatna. Roczny koszt za aplikację adwokacką wynosi aktualnie 5850 złotych.
Szkolenie aplikantów adwokackich pokrywane jest z opłat wnoszonych przez aplikantów do właściwej okręgowej rady adwokackiej.
Okręgowa rada adwokacka może zwolnić aplikanta adwokackiego od ponoszenia opłaty w całości lub w części, a także odroczyć jej płatność lub rozłożyć ją na raty.
W wypadku podjęcia uchwały o zwolnieniu aplikanta adwokackiego,od ponoszenia opłaty w całości lub w części koszty szkolenia tego aplikanta pokrywane są proporcjonalnie do wysokości zwolnienia ze środków własnych właściwej okręgowej rady adwokackiej.
Aplikacja adwokacka rozpoczyna się dnia 1 stycznia każdego roku i trwa 3 lata. Celem aplikacji adwokackiej jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu adwokata, w szczególności wykształcenie umiejętności z zakresu zastępstwa procesowego, sporządzania pism, umów i opinii oraz przyswojenie zasad wykonywania zawodu.
Po sześciu miesiącach aplikacji adwokackiej aplikant adwokacki może zastępować adwokata przed sądami, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami, z wyjątkiem Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu. Uprawnienia powyższe dotyczą również spraw objętych świadczeniem pomocy prawnej
z urzędu.
Aplikant adwokacki może sporządzać i podpisywać pisma procesowe związane z występowaniem adwokata przed sądami, organami ścigania i organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami - z wyraźnego upoważnienia adwokata, z wyłączeniem apelacji, skargi kasacyjnej i skargi konstytucyjnej.
Aplikantowi, który odbył aplikację adwokacką, właściwa okręgowa rada adwokacka wydaje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia zakończenia aplikacji adwokackiej, zaświadczenie o jej odbyciu.
Aplikacja adwokacka kończy się egzaminem adwokackim. Pracownikowi przysługuje prawo do urlopu płatnego w wysokości 80% wynagrodzenia, w wymiarze 30 dni kalendarzowych, na przygotowanie się do egzaminu adwokackiego. Z uprawnienia tego można skorzystać tylko raz. Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w egzaminie wstępnym i adwokackim.
Egzamin adwokacki składa się z 5 części:
- Pierwsza część egzaminu adwokackiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa karnego, polegającego na przygotowaniu aktu oskarżenia albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
- Druga część egzaminu adwokackiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego, polegającego na przygotowaniu pozwu lub wniosku albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
- Trzecia część egzaminu adwokackiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa gospodarczego, polegającego na przygotowaniu umowy albo sporządzeniu pozwu, wniosku lub apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
- Czwarta część egzaminu adwokackiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa administracyjnego, polegającego na przygotowaniu skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
- Piąta część egzaminu adwokackiego obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki polegającego na przygotowaniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
Pozytywny wynik z egzaminu adwokackiego otrzymuje zdający, który z każdej części egzaminu adwokackiego otrzymał ocenę pozytywną. W przypadku nieuzyskania pozytywnego wyniku z egzaminu adwokackiego, zdający może przystępować do kolejnych egzaminów adwokackich, z tym że egzamin ten zdaje w całości.
Uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu adwokackiego uprawnia do złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów w terminie 10 lat od dnia doręczenia uchwały o wyniku egzaminu adwokackiego. Adwokat przed rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych składa wobec dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej ślubowanie o następującej treści:
"Ślubuję uroczyście w swej pracy adwokata przyczyniać się ze wszystkich sił do ochrony praw i wolności obywatelskich oraz umacniania porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki swe wypełniać gorliwie, sumiennie i zgodnie z przepisami prawa, zachować tajemnicę zawodową, a w postępowaniu swoim kierować się zasadami godności, uczciwości, słuszności i sprawiedliwości społecznej".
Egzamin adwokacki
Po zakończeniu aplikacji adwokackiej będziesz musiał stawić się przed komisją egzaminacyjną i zdać egzamin adwokacki. Przeprowadzany jest on przez ośmioosobową komisję, składającą się z czterech przedstawicieli Ministra Sprawiedliwości, np. sędziów sądów powszechnych i administracyjnych oraz czwórki adwokatów delegowanych przez Naczelną Radę Adwokacką.
Egzamin odbywa się dwa razy w roku, w terminie ustalonym przez Ministra Sprawiedliwości we współpracy z Naczelną Radą Adwokacką. Stanowi on sprawdzian przygotowania do wykonywania tego prestiżowego zawodu. Trwa cztery dni i składa się z pięciu części pisemnych, które obejmują następujące zadania:
- Przygotowanie aktu oskarżenia, apelacji lub sporządzenie opinii prawnej z zakresu prawa karnego. Dodatkowo należy rozwiązać zadania dotyczące tej dziedziny prawa.
- Sporządzenie pozwu lub wniosku o apelację w sprawach cywilnych lub rodzinnych. Jeżeli nie ma podstaw do ich wniesienia, należy przygotować opinie prawne.
- Opracowanie umowy, wniosku lub apelacji z zakresu prawa gospodarczego. W przypadku braku podstaw do ich złożenia wymagane jest stworzenie opinii prawnej.
- Napisanie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W sytuacji, gdy brakuje podstaw do ich złożenia, konieczne jest przygotowanie opinii prawnej.
- Sporządzenie opinii prawnej na podstawie akt lub przedstawionego stanu faktycznego, dotyczącej zasad wykonywania zawodu adwokata lub etyki.
Wpis na listę adwokatów
Po zdaniu egzaminu adwokackiego otrzymasz licencję adwokacką, która uprawnia do wykonywania zawodu adwokata. Licencję wystawia właściwa izba adwokacka po spełnieniu wszystkich wymogów prawniczych i etycznych. To ważny krok, który otwiera przed Tobą możliwość praktykowania prawa i reprezentowania klientów.
Zdobycie licencji adwokackiej to jednak tylko początek Twojej kariery prawniczej. Aby być skutecznym adwokatem, musisz stale się rozwijać, zdobywać nową wiedzę i doskonalić umiejętności. Bierz udział w szkoleniach, konferencjach branżowych i czytaj specjalistyczną literaturę, aby być na bieżąco z najnowszymi przepisami prawa i trendami w dziedzinie prawniczej.
Zostanie adwokatem to proces wymagający wieloletniego zaangażowania, edukacji i praktyki. Niezbędne są wysiłek, determinacja i pasja do prawa. Poprzez konsekwentne podążanie za wskazanymi krokami możesz zrealizować swoje marzenie i osiągnąć sukces jako adwokat. Pamiętaj, że w trakcie tej drogi zawsze warto być ciekawym, dociekliwym i gotowym na ciągły rozwój.
Brak aplikacji – i co teraz? Jak zostać adwokatem bez aplikacji?
Kształcenie aplikacyjne stanowi klucz do osiągnięcia uprawnień niezbędnych do wykonywania zawodów takich jak adwokat, komornik, notariusz, radca prawny sędzia czy prokurator. Niemniej jednak nie wszyscy absolwenci prawa podejmują wyzwanie aplikacji ze względu na zbyt wysokie koszty czy konieczność poświęcenia kolejnych lat na naukę.
Prawnicy bez aplikacji mogą szukać zatrudnienia w urzędach lub sądach (np. jako asystenci sędziów). Z kolei korporacje często poszukują specjalistów z doświadczeniem w określonych dziedzinach prawa, nie wymagając od nich aplikacji ani innych formalności, oprócz posiadanej wiedzy i ukończonych studiów. Bez zdania egzaminu aplikacyjnego możesz świadczyć usługi w ramach pomocy pozasądowej. Możesz udzielać porad prawnych, sporządzać opinie czy doradzać w zakresie zawierania umów.
Prawnicy bez uprawnień nie mają możliwości reprezentowania klientów przed sądem ani pełnomocnictwa w sprawach, w których obowiązuje wymóg zatrudnienia adwokata lub radcy prawnego (np. przed Sądem Najwyższym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym).
Czy adwokat to zawód przyszłości?
W erze dynamicznych zmian społecznych i technologicznych wiele tradycyjnych zawodów jest narażonych na wyzwanie. Jednak dla adwokatów zawód ten wciąż ma perspektywy i możliwości rozwoju w przyszłości.
Prawo jest integralną częścią funkcjonowania społeczeństwa i systemu prawno-ustrojowego. Bez prawników i adwokatów nie byłoby sprawiedliwości i ochrony prawnej dla jednostek oraz firm. Wraz z rozwojem społeczeństwa i gospodarki zawiłości prawne stają się coraz bardziej skomplikowane. W związku z tym zapotrzebowanie na adwokatów utrzymuje się na stałym poziomie, a często nawet rośnie.
Adwokaci posiadają unikalne umiejętności i wiedzę prawną, które są niezastąpione w wielu sytuacjach. Ich zdolność do analitycznego myślenia, rozwiązywania problemów i efektywnej komunikacji są cenione nie tylko w sądach, ale także w innych dziedzinach, takich jak biznes, administracja publiczna czy sektor non-profit. Adwokaci często pełnią rolę doradców prawnym dla firm i instytucji, pomagając im uniknąć konfliktów prawnych i zapewnić działanie zgodne z przepisami.
Adwokat to zawód, który odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu społeczeństwa i systemu prawnego. Wraz z rozwojem technologii i zmianami w świecie, zapotrzebowanie na specjalistów z dziedziny prawa ciągle rośnie. Wyzwania, jakie stawia dzisiejszy świat, jak np. walka z korupcją, zwalczanie terroryzmu czy ochrona prywatności, wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności adwokatów. Z tego powodu adwokat to zawód, który ma perspektywy rozwoju i przyszłości.
