Cały czas wśród najbardziej obleganych studiów, obok medycyny, informatyki i psychologii, widnieje prawo. To jedne z bardziej wymagających studiów, wysoce specjalistyczne i niezwykle perspektywiczne. Powszechne w opinii publicznej jest przekonanie, że prawnik zna na pamięć treść wszystkich aktów prawnych i dlatego też studiowanie prawa większości kojarzy się z nauką na pamięć treści ustaw, kodeksów i innych aktów normatywnych na tzw. blachę i to przez pięć lat trwania studiów.
Czego tak naprawdę uczą się przyszli magistrzy prawa podczas studiów? Czy chodzi wyłącznie o uczenie się ustaw i kodeksów na pamięć? Czy może nauka ta polega na czymś innym?
Studia prawnicze – pięć lat ciężkiej pracy, która naprawdę ma sens
Studia prawnicze z reguły w Polsce są jednolitymi studiami magisterskimi. Co to oznacza? Trwają one nieprzerwanie 5 lat, a ich zwieńczeniem jest napisanie pracy magisterskiej. Tak też jest w przypadku Wyższej Szkoły Biznesu - National Louis University. Dlaczego to najlepsze rozwiązanie dla tego kierunku?
Studia prawnicze, czyli wiedza od ogółu do szczegółu
Studia prawnicze przebiegają w formule od ogółu do szczegółu. Brzmi zaskakująco? Ale ma to sens! Tak bowiem wygląda merytoryczne studiowanie i przygotowanie do zawodu, który uznawany jest za jeden z najbardziej zaufanych. Na samym początku edukacji student prawa poznaje ogólny zarys polskiego systemu prawnego, uczy się m.in. logiki prawniczej, czyli rozumowania, jakim cechować powinien się każdy prawnik, bez tego ciężko jest zrozumieć daną normę prawną zawartą w przepisie.
Na pierwszych etapach wykładane są również: prawo rzymskie – czyli nauczanie o początkach kształtowania się w ogóle prawa, co ma istotne znaczenie, gdyż wiele z instrumentów prawnych w dzisiejszych czasach zostało zaczerpniętych właśnie z prawa rzymskiego. Jest też wstęp do prawoznawstwa – czyli nauka o tym, czym tak naprawdę prawo jest, poznawanie pojęć prawniczych i paremii łacińskich. Studenci prawa, niezależnie od tego, na jaką specjalizację się decydują, muszą zgłębić prawo konstytucyjne, kanoniczne, międzynarodowe, czy prawo Unii Europejskie. Na początku swojej edukacji dowiadują się także więcej o podstawach psychologii (na której również opiera się zawód prawniczy), zarządzania czy ekonomii. Poznaje myślenie krytyczne i kreatywne, zgłębia tajniki komunikacji interpersonalnej.
Po takim wstępie do prawa jako dziedziny nauki, student jest w stanie przejść do kolejnych etapów nauki, które wbrew powszechnym opiniom nie polegają na uczeniu się tekstów ustaw i kodeksów na pamięć, studiowanie prawa to zdecydowanie coś więcej. W dalszej ścieżce student poznaje coraz bardziej specjalistyczne dziedziny prawa, przykładowo poznając część ogólną prawa cywilnego, a następnie szczegółową ze zobowiązaniami.
Dopiero po przyswojeniu i zrozumieniu podstaw prawa, można mówić o jego zgłębianiu. Bez tego etapu ciężko będzie pojąć i stosować wiele aspektów, bez których nie obejdzie się w codziennej pracy.
Studiowanie prawa pomaga… nauczyć się myśleć
Studiowanie prawa polega w istocie na zrozumieniu tej dziedziny nauki. Niejednokrotnie teksty aktów prawnych w Polsce są niezrozumiałe, przez co trzeba je w odpowiedni sposób zinterpretować. Aby takiej interpretacji dokonać, trzeba poświęcić sporo czasu nauce rozumienia prawa, na podstawianiu stanu faktycznego pod normę prawną wynikającą z przepisu, na zapoznawaniu się ze stanowiskami doktryny i orzecznictwem.
Często miejsce mają sytuacje, gdzie przy tożsamym stanie faktycznym dwa sądy orzekły zupełnie inaczej. To właśnie analiza przypadków, uczenie się na realnych sprawach i case’ach sprawia, że studenci wiedzą, jak postępować w przyszłości. To pokazuje, jak skomplikowane potrafi być prawo i jak istotne jest tutaj myślenie, indywidualne podejście i kreatywność. To dobrze dowodzi temu, że sama nauka ustaw i kodeksów na pamięć na nic się zda.
Nauka kodeksu na pamięć? Dobra tylko tu i teraz - w pracy nie ma żadnego przełożenia
Niemal każdy początkujący student prawa idąc na studia, żyje w przekonaniu (w którym utwierdza go wiele postronnych osób), że jego głównym zajęciem będzie uczenie się ustaw i kodeksów na pamięć. Zakłada, że poświęci noce i dnie ślęcząc nad zawiłymi tekstami prawniczymi. Faktycznie, nauka kodeksu na pamięć może mieć sens i na pewno znajomość przepisów nie zaszkodzi, ale ma to sens tylko „tu i teraz”.
Uczenie się na pamięć ustawy czy kodeksu ma sens np. przed egzaminem testowym, gdzie dobra znajomość przepisu ma znaczenie, bo egzaminator lubi układać podchwytliwe pytania i zmienia jedno słowo, aby złapać na tym studentów. Jednak na dłuższą metę taka nauka się nie sprawdza i też nie o to chodzi w studiowaniu.
Oczywiście są przepisy „kultowe”, które zna się na pamięć po studiach, jak chociażby art. 148 Kodeksu karnego dotyczący zabójstwa, ale w praktyce ważne jest, żeby wiedzieć, jaki to przepis traktuje o zabójstwie i gdzie go szukać oraz jak go interpretować. Nauka ustaw i kodeksów na pamięć nie ma większego sensu z co najmniej trzech prostych powodów:
- Prawo zmienia się w tempie ekspresowym. Działania legislacyjne rządu w ostatnich latach dzieją się dniami i nocami, czasami nawet niezauważenie, pod osłoną nocy prawo zostanie zmienione. Coś, czego student nauczy się dzisiaj może być nieaktualne już jutro.
- Prawo mamy pod ręką – dosłownie. W obecnych czasach sięgnięcie do odpowiedniego aktu prawnego jest niezwykle proste, a to dzięki systemom informacji prawnej, czy po prostu internetowi. W każdym momencie nawet prawnik na sali rozpraw, jest w stanie sięgnąć do odpowiedniego przepisu i go przeczytać. Dzięki temu ma on pewność, że to, co czyta, jest aktualne.
- Uczenie się na pamięć jest bardziej czasochłonne. Czas, jaki student poświęciłby na powtarzanie jak mantrę konkretnego przepisu, aż w końcu nauczy się go na pamięć, lepiej poświęcić na czytanie opracowań doktryny czy orzecznictwa, to poszerza wiedzę i pokazuje różne punkty widzenia.
Konkluzja powinna być taka, że trzeba uczyć się ustaw i kodeksów, ale nie koniecznie na pamięć. Zdecydowanie ważniejsze jest uczenie się rozumienia tekstów prawnych, aby wiedzieć, dlaczego przepis brzmi tak jak brzmi oraz, aby wiedzieć, jak go odpowiednio zastosować w konkretnym stanie faktycznym.
